ヨハネス・ヨンストン(Johannes Jonston、ポーランド名: Jan Jonston、イギリス名:John Jonston、ラテン語名: Johannes Jonstonus、1603年9月15日1675年)は、スコットランドを出自とするポーランドの博物学者。著書、『鳥獣虫魚図譜』("Historiae naturalis de quadrupedibus libri, cum aeneis figuris"など5巻にわたる図説)はヨーロッパに広まり、日本にもオランダ商館長からオランダ語版が江戸幕府に献上された。将軍、徳川吉宗の命によって、野呂元丈によって、『阿蘭陀畜獣虫魚和解』(1741年)として抄訳された[1][2]

Jonston, ca. 1650

略歴 編集

1603年にシャモトゥウィポーランド語版で生まれた。父親はスコットランドから貴族民主主義の国家、ポーランド・リトアニア共和国に移住した人物で、一緒に移住した叔父の援助で教育を受けた。オストルク(Ostroróg)、ビトムのSchoenaichianumで学んだ後、1619年からトルンの高校で学んだ。カルヴァン派の新教徒であったのでポーランドのカソリックが支配するヤギェウォ大学には進めず、スコットランドのセント・アンドルーズ大学で、神学スコラ哲学ヘブライ語を学び学位を得た。

1625年にポーランド・リトアニア共和国に戻り、1628年までレシュノの名家、Kurtzbach-Zawadski家の家庭教師を務めた。その頃『自然史ハンドブック』("Enchiridion historiae naturalis")を出版し、この著作は1657年になって英語に翻訳された。

1628年からドイツなどに旅し、研究を再開し、ケンブリッジ大学フランクフルト大学ライデン大学で植物学や医学を学んだ。オランダのデーフェンテルの学校の教授になることを求められたが、ポーランドに戻り、貴族のラファウ・レシチニスキの屋敷に留まり、息子のボグスワフ・レシチニスキの家庭教師として働いた。1632年にボグスワフ・レシチニスキや他の貴族の子息とヨーロッパの大学を巡り、1634年にライデン大学とケンブリッジ大学から、学位(M.D.やPh.D.)を得て[3]、ラファウ・レシチニスキの訃報が届いた1636年まで旅を続けた。ポーランドに戻った後はレシュノのアカデミーで教え、同じくレシュノで教えていたコメニウスの友人であった。

哲学、神学、博物学を学び、百科事典というべき多くの著作を残した。

「鳥獣虫魚図譜」は1650年から1653年の間に5巻で出版され、フランクフルトのマテウス・メーリアン(Matthäus Merian)の出版所から出版された。1025ページの文章と2859点の四足動物、鳥、魚、鯨、虫、蛇およびドラゴンの図版が添えられていた。図版はコンラート・ゲスナーウリッセ・アルドロヴァンディらの書籍の図版をもとにメリアンの工房で製作された。

「鳥獣虫魚図譜」の図版 編集


 著作 編集

  • Historiae naturalis de quadrupedibus libri, cum aeneis figuris, Johannes Jonstonus,... concinnavit (J. J. Schipperi, Amsterdam, 1657).
  • Historiae naturalis de insectis libri II, de serpentibus et draconibus libri II, cum aeneis figuris, Joh. Jonstonus,... concinnavit (Ad Moenum 1653; reissued J. J. fil. Schipper, Amsterdam, 1657, reissued 1665).
  • Historiae naturalis de insectis libri III, de serpentibus et draconibus libri II, cum aeneis figuris, Joh. Jonstonus,... concinnavit (deux parties en un volume, J. J. fil. Schipper, Amsterdam, 1657, reissued 1667).
  • Historiae naturalis de exanguibus aquaticis libri IV, cum figuris aeneis, Joannes Jonstonus,... concinnavit (J. J. Schipperi, Amsterdam, 1657, reissued 1665).
  • Historiae naturalis de piscibus et cetis libri V, cum aeneis figuris, Johannes Jonstonus,... concinnavit (J. J. Schipperi, Amsterdam, 1657).
  • Historiae naturalis de avibus libri VI cum aeneis figuris Johannes Jonstonus,... concinnavit (J. J. Schipperi, Amsterdam, 1657).
  • De Communione veteris Ecclesiae syntagma, ex bibliotheca Johannis Jonstoni,... (Elsevir, Amsterdam, 1658).
  • Johannis Jonstonii,... de Festis Hebraeorum et Graecorum schediasma (V.J. Trescheri, Bratislava, 1660).
  • Naeukeurige Beschryving Van de Natuur der Vier-voetige dieren, ... en Draken. Dutch translation by M. Grausius of the Historiae naturalis ... libri I-VI (I. I. Schipper, Amsterdam, 1660). Some copies with contemporary hand-coloured engravings exist.
  • Magni Hippocratis,... Coacae praenotiones, graece et latine... cum versione D. Anutii Foesii,... et notis Joh. Jonstoni,... (Elsevir, Amsterdam, 1660).
  • Idea hygieines recensita, libri II. Johannes Jonstonus,... cum cura revidit (V.J. Trescheri, Jena, 1661, reissued 1667).
  • Notitia regni mineralis, seu Subterraneorum catalogus, cum praecipuis differentiis (V.J. Trescheri, Leipzig, 1661).
  • Notitia regni vegetabilis, seu Plantarum a veteribus observatarum... in suas classes redacta series (V.J. Trescheri, Leipzig, 1661).
  • Dendrographias, sive historiae naturalis de arboribus et fructicibus, tam nostri quam peregrini orbis, libri decem, figuris aeneis adornati, Johannes Jonstonus,... concinnavit... (M. Meriani, Frankfurt, 1662).
  • Historiae naturalis de serpentibus, libri II, Joannes Jonstonus,... concinnavit (J. J. Schipperi, Amsterdam, 1667).
  • A Description of the Nature of Four-footed Beasts (London, 1678). An English translation of Historiae naturalis de quadripedibus, with 80 engraved illustrations.[1]
  • Theatrum universale omnium animalium, piscium, avium, quadrupedum, exanguium aquaticorum, insectorum et angium (R. & G. Weststenios, Amsterdam, 1718).

参考文献 編集

  • Siegfried Wollgast: Johann Johnston (1603–1675). Ein Arzt zwischen Schottland, Polen und Schlesien. In: Würzburger medizinhistorische Mitteilungen 20, 2001, S. 474–518.

脚注 編集

  1. ^ 日本国立図書館 「阿蘭陀本草和解」
  2. ^ ヨンストンの「動物図説」が幕府に献上されたのは1663年、4代将軍徳川家綱の時代であるが、長く江戸城の書庫紅葉山文庫で死蔵された。吉宗がドドエンスの『植物誌』とともに見出し、強い興味を抱いたとされる。吉宗はオランダ商館長に大型の馬の輸入を依頼し、長い航海に馬が耐えるのは困難を伴ったが実現した。さらに象の輸入もしている。ベトナムから運ばれた2頭の象の雌は長崎で死んだが雄は陸路江戸まで運ばれた。 参考文献:岩下哲典 (著)『 江戸将軍が見た地球』メディアファクトリー (2011) ISBN 978-4840142182
  3. ^ "Johnston, John (JHNN634J)". A Cambridge Alumni Database. University of Cambridge